مجله‌ی آغاز
اختلالات خواب در دوران افسردگی + روش های درمان
مقابله با اختلالات خواب در حین زندگی با افسردگی می‌تواند مانند یک چرخه معیوب به نظر برسد. هرچه احساس افسردگی
نقش شبکه های اجتماعی در افسردگی
برآوردها نشان می‌دهد حدود ۴ میلیارد نفر در سراسر جهان از شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر و اینستاگرام استفاده می‌کنند.
علل و عوامل افسردگی
افسردگی یکی از شایع‌ترین و ناتوان‌کننده‌ترین اختلالات روانی در سطح جهانی است. بر اساس گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC)، تقریباً از هر ۵ بزرگسال آمریکایی، یک نفر در طول زندگی خود تشخیص افسردگی دریافت می‌کند. آمارهای سازمان جهانی بهداشت (WHO) نیز نشان می‌دهد سالانه حدود ۵٪ از مردان و ۹٪ از زنان با اختلالات افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند.
علل چندعاملی افسردگی:
محققان و متخصصان سلامت روان بر این باورند که افسردگی نتیجه تعامل پیچیده عوامل مختلف زیستی، روانی و اجتماعی است. برخلاف بسیاری از بیماری‌های دیگر، افسردگی معمولاً ناشی از یک علت واحد نیست، بلکه ترکیبی از عوامل مختلف در ایجاد آن نقش دارند.
مطالب مرتبط: آیا افسردگی می‌تواند پریود را به تأخیر بیندازد؟
۱. عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی:
- مطالعات گسترده روی دوقلوها، فرزندخوانده‌ها و خانواده‌ها نشان داده است که حدود ۴۰٪ از خطر ابتلا به افسردگی ریشه ژنتیکی دارد.
- افرادی که والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ مبتلا به افسردگی دارند، حدود دو برابر بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا هستند.
- اگرچه محققان هنوز نتوانسته‌اند ژن یا مجموعه ژن‌های خاص مسئول افسردگی را دقیقاً شناسایی کنند، اما به نظر می‌رسد چندین ژن مختلف در تعامل با محیط می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.
- جالب توجه است که حتی افرادی با استعداد ژنتیکی قوی ممکن است هرگز به افسردگی مبتلا نشوند، مگر اینکه عوامل محیطی محرک نیز وجود داشته باشند.
۲. عوامل بیولوژیکی و فیزیولوژیکی:
الف) عدم تعادل شیمیایی مغز:
- نظریه معروف “عدم تعادل شیمیایی” بیان می‌کند که کمبود یا عدم تعادل در انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، نوراپی‌نفرین و دوپامین می‌تواند منجر به افسردگی شود.
- این انتقال‌دهنده‌های عصبی نقش کلیدی در تنظیم خلق و خو، اشتها، خواب و عملکرد شناختی دارند.
- بسیاری از داروهای ضدافسردگی مانند SSRIs (مثل فلوکستین)، SNRIs (مثل ونلافاکسین) و TCAs با هدف تنظیم این انتقال‌دهنده‌ها طراحی شده‌اند.
ب) بیماری‌های جسمی مزمن:
- بیماری‌هایی مانند دیابت، ام‌اس، سرطان، بیماری‌های قلبی-عروقی و آرتریت روماتوئید با افزایش خطر افسردگی همراه هستند.
- درد مزمن می‌تواند به طور مستقل خطر افسردگی را تا پنج برابر افزایش دهد.
- اختلالات هورمونی مانند کم‌کاری تیروئید، بیماری آدیسون و اختلالات غده هیپوفیز نیز می‌توانند علائم افسردگی ایجاد کنند.
ج) عوامل هورمونی در زنان:
- نوسانات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری، پس از زایمان و یائسگی زنان را مستعد افسردگی می‌کند.
- افسردگی پس از زایمان که ۱۰-۱۵٪ زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به تغییرات سریع هورمون‌های استروژن و پروژسترون پس از زایمان نسبت داده می‌شود.
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) نیز با تغییرات خلقی شدید همراه هستند.
۳. عوامل محیطی و روانی-اجتماعی:
الف) استرس و ضربه‌های روانی:
- وقایع استرس‌زای زندگی مانند از دست دادن عزیزان، طلاق، مشکلات مالی یا از دست دادن شغل می‌توانند محرک افسردگی باشند.
- قرار گرفتن در معرض استرس مزمن باعث افزایش سطح کورتیزول می‌شود که می‌تواند بر ساختار و عملکرد مغز تأثیر بگذارد.
- تجربیات آسیب‌زا در کودکی مانند سوءاستفاده، بی‌توجهی یا از دست دادن والدین خطر افسردگی در بزرگسالی را افزایش می‌دهد.
ب) سبک زندگی:
- رژیم غذایی نامناسب (کمبود اسیدهای چرب امگا-۳، ویتامین D، ویتامین B و روی)
- کمبود خواب مزمن یا اختلالات خواب
- مصرف الکل و مواد مخدر
- کم‌تحرکی و عدم فعالیت بدنی منظم
- انزوای اجتماعی و تنهایی
مطالب مرتبط: ۱۴ جلمه ای که هرگز نباید به فرد افسرده بگی
۴. عوامل فصلی و ریتم‌های شبانه‌روزی:
- اختلال عاطفی فصلی (SAD) که معمولاً در فصول پاییز و زمستان رخ می‌دهد، با کاهش نور خورشید و تغییر در ریتم شبانه‌روزی بدن مرتبط است.
- تغییر در سطح ملاتونین و سروتونین در اثر کاهش نور خورشید می‌تواند بر خلق و خو تأثیر بگذارد.
۵. عوامل روان‌شناختی:
- الگوهای فکری منفی و تحریف‌های شناختی
- عزت نفس پایین
- کمال‌گرایی افراطی
- سبک‌های مقابله‌ای ناسازگار
تفاوت‌های جنسیتی:
زنان تقریباً دو برابر مردان احتمال ابتلا به افسردگی دارند. این تفاوت ممکن است ناشی از عوامل زیر باشد:
- نوسانات هورمونی
- فشارهای اجتماعی و فرهنگی
- تفاوت‌های بیولوژیکی در پاسخ به استرس
- تمایل بیشتر زنان به گزارش علائم
مطالب مرتبط: انواع درمان افسردگی + داروها
درمان‌های موجود:
درمان افسردگی معمولاً شامل ترکیبی از روش‌هاست:
- روان‌درمانی (مانند CBT، درمان بین‌فردی، روان‌کاوی)
- داروهای ضدافسردگی
- درمان‌های تحریک مغزی (در موارد مقاوم به درمان)
- تغییرات سبک زندگی (ورزش، تغذیه، خواب)
- درمان‌های مکمل (نوردرمانی برای SAD، مدیتیشن، یوگا)
برای درمان افسردگی و روان‌درمانی میتوانید با روانشناسان کلینیک آغاز در ارتباط باشید
جمع‌بندی:
افسردگی یک بیماری چندعاملی پیچیده است که در اثر تعامل عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، روانی و اجتماعی ایجاد می‌شود. درک این عوامل نه تنها به پیشگیری کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به درمان هدف‌مندتر و شخصی‌سازی شده منجر شود. اگرچه برخی عوامل مانند ژنتیک غیرقابل تغییر هستند، اما بسیاری از عوامل خطر مانند سبک زندگی و محیط قابل اصلاح هستند. تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و عملکرد روزانه افراد کمک شایانی کند.
